Trwa proces legislacyjny dotyczący wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce, który miał obowiązywać od 1go stycznia 2025. W dniu 22 listopada Sejm przyjął nowelizację Ustawy. Nowelizacja przesuwa termin wejścia w życie na 1 października 2025r. 18 grudnia nowelizacja Ustawy została podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę.
Dlaczego przesunięcie terminu?
Przesunięcie terminu na październik 2025 roku zostało zaproponowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz zaakceptowane przez Rząd.
Główne powody to konieczność przygotowania uczestników systemu kaucyjnego do realizacji obowiązków wynikających z ustawy. Wprowadzenie systemu wymaga dostosowania m.in. punktów sprzedaży do zbiórki opakowań, tak aby możliwa była ewidencja zbieranych opakowań, naliczanie i zwrot kaucji, zapewniona logistyka. Niekiedy będzie to wymagało aktualizacji oprogramowania na urządzeniach fiskalnych, korzystania z aplikacji ułatwiających ewidencję zwrotu opakowań, organizację systemu zbiórki (przygotowanie odpowiedniego miejsca do składowania) czy też montażu butelkomatów (RVM).
Konieczne jest też przygotowanie po stronie Operatorów systemu, którzy będą odpowiedzialni za zapewnienie logistyki, recyklingu i rozliczeń z punktami zbiórki, centrami zliczeniowymi czy też punktami recyklingowymi.
Zarówno przedsiębiorcy, jak i samorządowcy wskazywali na potrzebę dodatkowego czasu na przygotowanie się do zmian.
Poza przesunięciem terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego nowela wprowadza szereg zmian m.in.
- wprowadzenie tzw. zamkniętego systemu obiegu kaucji, czyli wdrożenie rozwiązania polegającego na pobieraniu kaucji w całym łańcuchu dystrybucji. Ma to przyczynić się do uszczelnienia systemu, wyeliminowania możliwości defraudacji kaucji i zapewnienia monitorowania przepływów kaucji;
- objęcie systemem kaucyjnym całego kraju poprzez wprowadzenie wymogu utworzenia, co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym od użytkowników końcowych w każdej gminie;
- wprowadzenie obowiązku zbierania szklanych opakowań wielokrotnego użytku w sklepach, które sprzedają produkty w takich opakowaniach. Zbiórka taka już obecnie szeroko funkcjonuje w praktyce, a jej uwzględnienie ograniczy ryzyko spadku obrotów takich placówek;
- wyłączenie opakowań po produktach mlecznych z obowiązku objęcia systemem kaucyjnym;
- wydłużenie do 2026 r. okresu przejściowego dla przedsiębiorców, którzy utworzyli system pobierania i zwracania kaucji za opakowania (tj. dla już istniejących systemów);
- zwolnienie z wymogu uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów w zakresie logistyki zwrotnej tj. zbierania odpadów opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, odebranych od prowadzących nieprofesjonalną zbiórkę;
- nowy logotyp systemu kaucyjnego, który będzie musiał pojawić się na opakowaniach objętych systemem kaucyjnym w 2025 roku;
- VAT od jednorazowych i wielorazowych opakowań na napoje niezwróconych w ramach systemu kaucyjnego, który będzie rozliczany po zakończeniu roku. Podatek będzie ostatecznie deklarowany do urzędu skarbowego przez producenta lub dystrybutora, który wprowadza napoje na rynek. Ale najpierw będzie go wpłacać fiskusowi operator, czyli podmiot obsługujący system kaucyjny, działający na zlecenie np. producentów napojów.
Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce to krok w kierunku zrównoważonego zarządzania odpadami i odpowiedzialności producentów za cykl życia swoich produktów. Oczekuje się, że zmiany te wpłyną na zachowania konsumenckie oraz poprawią efektywność recyklingu w kraju.
Autor: Lidia Sobańska
